Strażnicy Świętych Gajów z Ziem Dziadoszyców i Lugiów z Burintium

To ja się już przyłączam do tematu, bo od trzech dni nad nim pracuję, ale nie miałem neta w domu i nic nie pisałem.

1. Bałtyjska, czy blatnicka?

Czy to jest nieporozumienie, czy masz Radogoście jakąś wiedzę, że bałtyjskiej proweniencji miałaby to być końcówka? Artykuł wyraźnie identyfikuje ją horyzontem blatnicko-mikulczyckim:

Jaworski Krzysztof, Krzyszowski Andrzej, Miazga Beata, Sikorski Andrzej, ‘Blatnickie okucie końcówki pasa z Grębocic koło Głogowa a problem napływu tzw. brązów awarskich i blatnicko-mikulczyckich na obszar Dolnego Śląska’, [w:] ‘Śląskie Sprawozdania Archeologiczne’, t. 54, s. 27-47, Wrocław, 2012

Osobiście proponuję pozostać przy oficjalnym nazewnictwie naukowym zaproponowanym w artykule (blatnicka, Grębocice) pomimo iż obie nazwy niekoniecznie są trafnie zaproponowane. O jednej już wiecie, o drugiej za chwilę

2. Plan projektu

a) zebranie materiału
b) decyzja jakimi zabytkami wspomagamy się przy rekonstrukcji
c) rekonstrukcja na papierze
d) wykonanie modelu
e) wykonanie odlewu

Oczywiście poszczególne fazy mogą być bardziej uszczegóławiane i rozbudowywane. Np. modele możemy wykonać dwa i równolegle zacząć współpracę z doświadczonym odlewnikiem przy okazji, powiedzmy "odsprzedając" prawa autorskie za koszt wykonania kilku sztuk - jednocześnie popularyzując zabytek i ułatwiając do niego dostęp innym. Albo niekoniecznie możemy się zdecydować na jedną wersję i równolegle rekonstruować więcej wariantów. To na razie tylko pomysły. Niemniej, myślę, że powinniśmy się trzymać ogólnego zarysu planu.

3. Podział zadań

Osobiście już zająłem się pierwszą fazą i lada moment zacznę coś wrzucać (do Katalogu lub na Hallę), niemniej zapraszam pozostałych do poszukiwań.

Do drugiej fazy będziemy potrzebowali Wszystkich zainteresowanych projektem (czytaj chcących nosić taką końcówkę przy swoim pasku ).

Do trzeciej fazy zgłaszam swoją kandydaturę, ale jeśli się okaże, że ktoś ma lepszą rękę do ołówka, to pola ustąpię. Rozstrzygnijmy w formie konkursu

Póki co zapowiada się kupa roboty już z tymi pierwszymi trzema fazami, więc możemy się jeszcze wstrzymać od dalszego planowania.

Pamiętajmy tylko, że przede wszystkim to powinna być dla nas zabawa i że nie jest moją intencją kogokolwiek do niej zniechęcić niniejszym planem

No tak, masz rację, pomyłka w nazewnictwie już poprawione w temacie, spowodowana iż w luźnej rozmowie z kolekcjonerem używaliśmy nazwy bałtyjskiej błędnej gdyż łatwiej się wymawiało i jak wspominał przy wstępnych oględzinach był to sugerowany kierunek. Jak się poprzyglądałem tym innym końcówką na halli to muszę przyznać że postać jest cała i brak praktycznie tylko obramowań oraz zakończenia obwoluty postaci w półokrąg. Mam pewien już pomysł, więc jak tylko wydrukuję rysunek to spróbuje też coś dorysować

1. Co do tego czegoś nad głową to mogło by przedstawiać jakąś formę nakrycia głowy (lub symbolu) i raczej nie łączyłbym formy antropomorficznej z zoomorficzną,
2. Faktycznie postać przedstawiać może poniżej głowy tułów oraz jakiś klejnot w formie X lub symbol wiary,
3. Końcówka mogła by kończyć się w dwóch formach:
   a) płasko,
   b) odbiciem symetrycznym jak sugerujesz. Świadczyć może o tym symetria dwóch miejsc, które zaznaczyłem na czerwono na poniższym zdjęciu.



Co w połączeniu dało by coś takiego:



Jako że nie znam się na obróbce foto oraz brak statywu, powoduje że prawy obraz jest w powiększeniu. Tym proszę się nie sugerować to tylko obraz poglądowy.

Zakończenie owalne jakie przedstawiłem nie bierz pod uwagę, to tylko przykład odbicia symetrycznego, jak pisałem wyżej bardziej jestem za płaskim zakończeniem, ale nie mam możliwości jak tego obrobić a zdolności plastyczne słabe hehe. Przeglądałem pliki które powyżej podałeś i jak dla mnie najbardziej trafnym rozwiązaniem jest płaskie zakończenie z symetrycznym odbiciem twarzy. Z chęcią zobaczę Chruściel Twoje prace Zapodam też temat na fb, co by nie było, może tam włączy się ktoś do dyskusji i będzie miał wizję inną całości

A jednak udało mi się znaleźć chwilkę na popełnienie pierwszego szkicu.

Nasunęło mi się kilka pytań w trakcie szkicowania:

1. Jaką odległość zachować od twarzy do krawędzi zabytku (w tej chwili jest to analogi do przeciwległej części: uszy dotykają krawędzi obramowania)?

2. Czy i czym wypełnić pustkę pomiędzy dorobioną twarzą a obramowaniem?

3. Jak rozwiązać mocowanie: a) otwory (ile, gdzie), czy b) niewidoczne szpile odlewane razem z całym zabytkiem lub dolutowywane od spodu (tutaj należałoby znaleźć analogie, bo szczerze powiedziawszy kojarzę tylko dla innych ozdób pasa - okuć, ale być może zabytki ze Stokke mogły takie mieć), czy może c) otwory ale w zewnętrznych uszkach (tak jak to jest w zabytku z Bolesławca)?

Jakieś sugestie?

Ostatnio edytowany przez Chruściel (2015-08-01 08:12:46)

1. Wcześniej zaprezentowana wysokość została wytyczona w drodze analogi "uszy dotykają ramki" z tego względu właśnie, że wydawało mi się za dużo tego pustego miejsca ponad twarzą, które uzyskałem przez wyznaczenie takiej samej odległości jak po przeciwległej stronie na tym szkicu. Osobiście mi się jednak podoba ta wydłużona wersja.

2. Na oryginale widać takie 3 pojedyncze perełki powciskane w wolne miejsca wokół twarzy, więc postaram się coś takiego wyczarować.

3. Pamiętajmy tylko, że być może ten otwór został wykonany wtórnie już po przełamaniu zabytku (patrz artykuł) i nie wiemy czy wtórnie został również użyty jako zakończenia pasa (odwrotna orientacja temu przeczy). Po wtóre, jeden nit nie zapewni nam porządnego mocowania zabytku do pasa (wydawałoby się, że lepsze mocowanie zapewnią co najmniej 2 otwory lub szpile, choć rysunki zabytków z Keszthely-Fenékpuszta oraz Győr sugerują inaczej). Zatem wg mnie nic nie stoi na przeszkodzie wykorzystać analogię do innego zabytku. Niemniej zrobię również wersję z pojedynczym i być może kilkoma otworami, bo to jest najłatwiejszy scenariusz do realizacji, a poza tym nawiążemy w jakiś sposób do sposobu wtórnego użycia.

Ostatnio edytowany przez Chruściel (2015-08-01 08:13:28)

W celu uchwycenia skali problemu z jakim borykamy się podczas wyboru sposobu mocowania okucia do pasa dokonałem małej kwerendy zabytków jakimi dysponuję w moich materiałach i wyłoniłem ich przedstawicieli (uwaga niejednolita skala).

Opis zabytków:
1. Stokke 1
2. Stokke 2
3. Będzin
4. Győr
5. Keszthely-Fenékpuszta
6. Nővé Zámky
7. Gilów
8. Břeclav-Pohansko
9. Juelsminde
10. typ I/1 wg Szalontai (brak identyfikacji zabytku w artykule)
11. egzemplarz w bratysławskim muzeum
12. Bolesławiec
13. Dobrzeń Mały
14. typ I/3 wg Szalontai (brak identyfikacji zabytku w artykule)
15. Orosháza-Bónum
16. Pohofelice
17. Igołomnia
18. Pražský hrad
19. Chodlik

Sposoby mocowania okucia z końcówką pasa podzieliłem głównie ze względu na charakter mocowania zabytku do skóry (okucie nałożone całą powierzchnią na końcówkę paska, czy przedłużające jego długość) oraz sposób samego mocowania (otwory/szpile, ich ilość i lokalizacja na powierzchni zabytku). Oczywiście niniejszy podział nie rości sobie pretensji do bycia typologią samych okuć, a jedynie sposobów ich montażu do końcówki pasa. Klasyfikacja ta jest bardzo subiektywna i nie wyczerpuje tematu, ale za to doskonale obrazuje skalę domysłów w jakich musimy się poruszać podczas rekonstrukcji.

1. brak śladów mocowania

1.1 szpile w nieznanym miejscu
(Stokke 1, Stokke 2)
Brak śladów mocowania nie musi oznaczać, że go nie było, a wynikać z faktu, że dysponujemy wizerunkiem zabytków en face uniemożliwiającym podejrzeniem go od spodu. Niemniej można już choćby na tej podstawie stwierdzić, że zabytek nie posiada otworów w ogóle.

2.1 zaznaczone miejsca sugerujące gdzie miały być otwory
(Będzin)
Co może sugerować, że mamy do czynienia z niedokończonym egzemplarzem lub wzornikiem do produkcji.           

2. mocowania tylko w górnej części okucia
   
2.1 otwory w obrysie tarczy zakończenia pasa
       
2.1.1 pojedynczy otwór
(Győr, Keszthely-Fenékpuszta(?), Nővé Zámky)
W przypadku niektórych zabytków obecność otworu z nitem w miejscu naruszającym wzór może oznaczać jego wtórne wykonanie np. po odłamaniu szpil (Győr). Z kolei w przypadku innych zabytków trudno stwierdzić, czy pozostałe z widocznych kręgów są otworami czy tylko częścią zdobienia (Keszthely-Fenékpuszta).

2.1.2 dwa otwory
(Gilów)

2.1.3 trzy otwory
(Břeclav-Pohansko)

2.1.4 cztery otwory
(Juelsminde(?))
W tym przypasku nie wiadomo czy mamy do czynienia z oryginalnym rozwiązaniem czy z inwencją rekonstruktora.

2.2 dodatkowe uszka na otwory poza obrysem tarczy w górnej części zakończenia pasa

2.2.1 dwa otwory
   
2.2.1.1 osobne uszka
(typ I/1 wg Szalontai)

2.2.1.2 połączone uszka
(egzemplarz w bratysławskim muzeum)
Tutaj chciałem tylko zaznaczyć, że kształt uszek czasami może przyjmować formę nie pozwalającą na jednoznaczną identyfikację, czy są już one poza obrębem tarczy okucia.

2.2.2 trzy otwory
(Bolesławiec)

2.3 zmniejszenie grubości okucia w miejscu otworów
(Dobrzeń Mały)
Część zabytków z otworami w wydzielonych uszkach wykazuje ich wyraźnie zmniejszoną grubość zarówno z góry, jak i od spodu okucia, niemniej do tej grupy zabytków chciałem zaliczyć wszystkie te, które posiadają wyraźne jednostronne od spodu podcięcie umożliwiające zlicowanie pasa z okuciem.

2.4 podwójne uszka z otworami umożliwiające wsunięcie końcówki pasa pomiędzy
(typ I/3 wg Szalontai)

2.5 kieszeń z podwójnymi otworami na wsunięcie i przynitowanie końcówki pasa
(Orosháza-Bónum)
Spotkałem się również z egzemplarzami, w których kieszeń była uformowana tylko częściowo (wierzch oraz boki), jak również gdzie wyrażnie mamy do czynienia nie z odlewem, a zwiniętą blachą.

2.6 zawias
(Pohofelice)
W tej formie można wydzielić dużą ilość podtypów, niemniej nie zamierzam tego robić ze względu na nikłe przesłanki jakimi nasz zabytek mógłby się do niej zaliczać.

3. mocowania na całej długości okucia

3.1 otwory w obrysie tarczy zakończenia pasa
(Igołomnia, Keszthely-Fenékpuszta(?))
W przypadku zabytku z Keszthely-Fenékpuszta nie ma pewności co do charakteru dolnego okręgu.

3.2 dodatkowe uszka na otwory poza obrysem tarczy w górnej części oraz otwór w dolnej części tarczy zakończenia pasa
(Pražský hrad)
Tym przykładem chciałem zaznaczyć, że mamy również do czynienia z formami łączącymi kilka powyższych cech nie pozwalając zaklasyfikować się tylko do jednej grupy.

3.3 szpile po obu końcach zabytku
(Chodlik)

Ostatnio edytowany przez Chruściel (2015-08-01 12:48:35)